·         فوائد و ثمرات:

1-    بهره گیری ازافکار :

َمَنشاوَرَالرَّجالَشارَکَهافىعُقولِها

هر کس با دیگران مشورت کند، در خرد و عقل آنان شریک می‌شود.

امام علی (ع) : أفضَلُالناسِرَأْیامَنلایَستَغنِیعنرَأیِمُشِیرٍ                  

 رای و نظر کسی برتر است که خود را از رای مشاور بی‌نیاز نداند.

2-    دوری از خطا:

کسی که پس از مشورت تصمیم می‌گیرد، یا تصمیم‌های او کاملا درست و نتیجه بخش است، یا احتمال خطایش کمتر است، چون با رایزنی و تبادل نظر با دیگران که اهل فکر و تجربه‌اند، لغزشگاه‌ها و نقاط خطا شناخته و از آن پرهیز می‌شود. از این رو باید از آرای دیگران و نظر مشورتی آنان استقبال کرد و آن را یک شمرد.

امام کاظم (ع) : مَنِاسْتَشارَلَمْیَعْدِمْعِنْدَالصَّوابِمادِحاً،وَعِنْدَالْخَطإعاذِراً

کسی که مشورت کند آن کارش را درست انجام دهد، مردم او را بستانند و اگر به خطا رود معذورش دارند.

مَنِاستَقبَلَوُجوهَالآراءِعَرَفَمَواقِعَالخَطَأِ

کسی که از آرای گوناگون استقبال کند و با آن‌ها روبه‌رو شود، موارد خطا رای شناسد.

چیزی که به آن (تضارب آراء) یا برخورد اندیشه‌ها گفته می‌شود. همان مشاوره در امور و مسائل است. پس اگر مشورت را (حاصلضرب، اندیشه‌ها) بدانیم، به خطا نرفته‌ایم.

3-    پشتیبانی محکم :

مشورت کردن و استفاده از نظرات دیگران در مسائل و موارد مختلف پشتیبان محکمی است برای تصمیم‌گیری صحیح و درست همچنین در روایات مختلف از مشورت به عنوان پشتیبان و یاوری بی‌نظیر یاد شده است.

امام علی (ع) می‌فرماید:

لامظاهرةأوثقمنالمشاورة

هیچ پشتیبانی، محکم‌تر و اطمینان آورتر از مشورت نیست.

امام علی(ع)  مشاوره را پشتوانه می‌داند و می‌فرماید:

لاظَهیرَکالمُشاوَرَه

هیچ پشتیبان و یاوری همچون مشاوره نیست.

بخصوص در اموری که پیچیده‌تر است و لایه‌های درونی و گونه‌های متفاوت دارد و سلیقه‌ها و راه‌ها و راه حل‌ها در آن متفاوت است، برخورد اندیشه‌ها به صورت مشورت، لازم‌تر است و به فکر یک نفر نباید بسنده کرد.

هر چه بیشتر از آراء گوناگون شنیده و مطرح شود، تصمیم پخته تر و سنجیده‌تر خواهد بود.

4-    هدایت پذیری :

یکی از ثمرات و فواید مشورت راهنمایی و هدایت است. بصورتی که انسان می‌تواند با مشورت راه درست و صحیح را انتخاب نماید.

امیرالمؤمنین (ع) می‌فرمایند:

الاستشارةعین الهدایة

 مشورت خواهی، عین هدایت و راه‌یابی است.

اما حسن (ع) می فرمایند :

ما تشاور قوم الا هدوا الی رشدهم

هیچ قومی با یکدیگر مشورت نکردند مگر آنکه به راه پیشرفت خود رهنمون شدند .

5-    دوری از هلاکت :

برخی خود و نظر خود را قبول دارند، و نیاز نمی‌بینند که در کارها با دیگران مشورت کنند.

این حالت که (استبداد به رای) نام دارد، عواقب خطرناکی در پی خواهد داشت. خطر هلاکت و نابودی یکی از آنهاست. امیر مؤمنان، ضمن (هدایت) دانستن مشورت، خطر خود رایی را چنین بیان می‌کنند:

وَقَدْخَاطَرَمَنِاسْتَغْنَىبِرَأْیِهِ

کسی که خود را از مشورت با دیگران بی نیاز بیند، خود را به خطر افکنده است.

مَنِاسْتَبَدَّبِرأْیِهِهَلَکَ و من شاور الرجال شارکها فی عقولها

هر کس استبداد به رأی و خودرأیی داشته باشد، هلاک شود.

دلیل این پیشامدها هم روشن است، چون به تنهایی نمی‌تواند همه ابعاد و جوانب مسأله را ارزیابی کند.

از جایی ضربه‌ می‌خورد که فکرش را نمی‌کرده است.

بنابراین استبداد رأی و تحمیل عقیده انسان را به هلاکت می رساند ، ولی مشورت با مردم ، شریک بودن در عقول و بهره گرفتن از افکار آنهاست .

6-     دوری از تکبر و خودپسندی :

اعجاب و خودپسندی، نوعی غرور است و سبب پرهیز از مشورت می‌شود و در نتیجه، محرومیت از آگاهی بیشتر.

امام علی(ع) در اشاره به این آفت می‌فرمایند:

لإعجابیمنعمنالإزْدیاد

خود پسندی مانع افزایش می‌شود.

7-    جلوگیری از زایل شدن عقل و اندیشه :

انسانی که خداوند متعال نعمت خرد و اندیشه به او داده است لازم استکه زکات آن پرداخت گردد و زکات علم نظر علم است و همچنین به استناد آیات و روایات شکر نعمت به پرداخت زکات آن است و اگر پرداخت نشود خداوند آن نعمت را می‌گیرد.

عن ابی عبدالله (ع) :مَنِاستَشارَهُأَخوهُالمُؤمِنُفَلَمیَمحَضهُالنَّصیحَةَسَلَبَهُاللّهعزوجل رایه

امام صادق(ع) فرمودند: هر کس از برادرش مشورت بخواهد و او تمام اندیشه‌اش را به او نگوید! خداوند اندیشه‌اش را از او می‌گیرد.

·        در سخنان امام علی (ع) به آثار و فوایدی دیگر از مشورت اشاره شده است. می‌توان فهرست‌وار آنها را چنین برشمرد:

-         پیشگیری از شکست و هلاکت

-         افزایش علم و عقل و تجربه

-         جلوگیری از ندامت و حصرت

-         تضمین موفقیت و کامیابی

-         پیشگیری از هدر رفتن فرصت‌ها و سرمایه‌ها

-         آرامش و اطمینان خاطر

-         راه‌یابی به تصمیم‌های درست

-         تمرین تواضع و پرهیز از غضب، تکبر و غرور

-         شخصیت دادن به افراد طرف مشورت

-         افزایش حمایت دیگران

مشورت در کارها واجب شود

تا پشیمانی در آخر کم بود